تغذیه در دیابت

مواد خوراکی دارای اجزاء درشت مغذی (پروتئین­ها، چربی­ها، کربوهیدرات­ها) و ریزمغذی (ویتامین­ها و املاح) هستند.  از این اجزاء کربوهیدرات­ها (قندها) برای متابولیسم به انسولین نیاز جدی دارند. هرچند که دیگر اجزاء مواد خوراکی هم برای تعادل در متابولیسم خود، به انسولین نیاز دارند.

توصیه می­شود تمام افراد با استفاده از تغذیه سالم از تمامی مواد مفید غذایی بهره­ مند شوند.

دو روش سادهبرای تنظیم غذای سالم در تمامی کودکان از جمله کودکان دیابتی وجود دارد.

１.روش دست: در این روش با استفاده ازدست کودک اندازه گیری انجام میشود. در هر وعده غذا حدود یک بند انگشت مواد روغنی،یک کف دست مواد پروتئینی، یک مشت بسته مواد نشاسته ای، یک مشت بسته میوه ها و دوکف دست باز سبزیجات فاقد نشاسته در نظر گرفته شود.

２.روش بشقاب: در این روش از سطح بشقاببرای تقسیم مواد غذایی استفاده میشود. حدود نیمی از بشقاب را با سبزیجات بدون نشاستهپر کنید، یک چهارم پروتئین ها و یک چهارم مواد نشاسته ای.

روش ساده برای تنظیم غذای سالم در تمامی کودکان از جمله کودکان دیابتی وجود دارد.

۱. روش دست: در این روش با استفاده از دست کودک اندازه گیری انجام میشود. در هر وعده غذا حدود یک بند انگشت مواد روغنی، یک کف دست مواد پروتئینی، یک مشت بسته مواد نشاسته ای، یک مشت بسته میوه ها و دو کف دست باز سبزیجات فاقد نشاسته در نظر گرفته شود.

توصیه کنونی برای بیماران دیابتی، فقط اجرای رژیم سالم غذایی توصیه شده به تمام افراد دیگر است. انواع مختلف مواد غذایی به شش گروه تقسیم می شوند که عبارتند از:

۱-گروه نان و غلات:

موادی مانند گندم و جو، انواع رشته و ماکارونی، نان، بیسکویت، سبزیهای نشاسته ای (سیب زمینی.کدو حلوایی….) انواع نخود و لوبیا و عدس جزو مواد نشاسته ای هستند. بیشتر این مواد منابع خوب ویتامینهای گروه ب هستند همچنین غذاهایی که از دانه کامل غلات (مانند دانه کامل گندم) تهیه می شوند منابع خوب فیبر غذایی نیز هستند. انواع مختلف حبوبات در این گروه دارای پروتئین و فیبر نیز می باشند.

۲- گروه شیر و لبنیات:

انواع شیر و فراورده های لبنی در این گروه قرار دارند. شیر و ماست منبع خوب کلسیم و پروتئین هستند. به علت قرار داشتن کودکان و نوجوانان در سنین رشد مصرف روزانه از این گروه توصیه می شود ولی به علت دارا بودن چربی لازم است انواع کم چرب آن مصرف شود.

۳- گروه میوه ها:

میوه های تازه، منجمد، کمپوت شده ،خشکبار  و ابمیوه ها در این گروه قرار دارند میوه ها منابع خوب ویتامین هستند و بهتر است روزانه از انواع مختلف آن استفاده شود.

۴– گروه سبزیجات:

انواع مختلف سبزیها که مقدار کمی انرژی دارند در این گروه قرار داند. سبزیها مواد مغذی مهمی داند و لازم است در هنگام پخت غذاها یا همراه با آن به عنوان سالاد مصرف شوند. سبزیهای  زرد تیره یا سبز تیره مانند اسفناج ،کاهو ،هویج ،فلفل سبز ،فلفل دلمه ای ،و کلم براکلی (گل کلم سبز ) و گوجه فرنگی منابع خوب ویتامین ث و ویتامین آ می باشند.

۵ – گروه گوشتها :

موادی مانند انواع گوشتها ، تخم مرغ ، پنیر و حبوبات در این گروه قرار دارند. این غذاها تامین کننده پروتئین بدن بوده و لازم است در تهیه غذاها استفاده شوند.

نکته مهم انتخاب انواع مفید آنها مانند گوشتهای سفید خصوصا ماهی ،سفیده تخم مرغ ( منبع غنی از پروتئین و در عین حال کم چرب)،و حبوبات می باشد .همچنین لازم است چربیهای قابل دید از گوشتها جدا شده و نحوه پخت انها نیز به صورت کبابی یا آبپز باشد.

۶-گروه چربیها و روغنها:

موادی مانند روغنهای گیاهی، چربیهای حیوانی، دانه های روغنی (گردو ،بادام ،فندق…) در این گروه قرار دارند. انواع مختلف چربیها اثرات متفاوتی بر سلامتی بدن دارد مثلا” مصرف زیاد چربیهای حیوانی مانند چربی گوشت ،کره… با بیماریهای قلبی و سرطان در ارتباط استو یا مصرف متعادل روغنهای گیاهی مایع و دانه های روغنی تاثیر مثبتی بر سلامتی دارد. در مجموع همه چربیها انرژی زیادی دارند و میزان مصرف انها نباید زیاد باشد. آجیل ها و دانه های روغنی علاوه بر چربی مقداری پروتئین، فیبر و مواد معدنی دارند.

نکته مهم :

در بین گروههای غذایی سه گروه غلات, لبنیات و میوه ها دارای مواد نشاسته ای و قندی (کربوهیدرات) می باشند و سه گروه سبزیجات ,گوشتها و چربیها قند بسار کمتری دارند. بنابراین لازم است فرد دیابتی جهت جلوگیری از افزایش قند خون, در وعده های غذایی و میان وعده ها از مصرف زیاده از حد مجاز (55%) گروههای غذایی قند دار خودداری کند و از مواد غذایی سایر گروههای بدون قند نیز همراه آنها استفاده کنند تا قند در بدن آهسته تر جذب و تولید شود.

​